Stołowa piła tarczowa potocznie nazywana krajzegą, cyrkularką bądź pilarką stołową to urządzenie, które możemy spotkać w każdym gospodarstwie rolnym. Wykorzystywana jest zazwyczaj do obróbki drewna opałowego, obecnie wypierana przez pilarki łańcuchowe. Jest narzędziem bardzo przydatnym, jednak niewłaściwie użytkowana może się okazać bardzo niebezpieczna, a podczas pracy może dochodzić do trwałych urazów ciała i wypadków śmiertelnych.
Standardowa pilarka stołowa powinna składać się ze stołu, piły tarczowej uzbrojonej w ostre zęby, silnika, górnej osłony piły tarczowej, osłony dolnej, osłony napędu, wyłącznika awaryjnego, klina rozszczepiającego, popychacza oraz prowadnicy do cięcia wzdłuż, w poprzek i pod kątem. W wielu gospodarstwach rolnych można jeszcze spotkać wykonane wiele lat temu urządzenia domowej konstrukcji tzw. samoróbki, które niestety nie spełniają podstawowych wymogów bezpiecznego użytkowania tzn. nie posiadają odpowiednich osłon i w/w zabezpieczeń. Przy wyborze pilarki należy zwrócić uwagę, czy posiada ona certyfikat bezpieczeństwa.
Wyposażenie pilarki w elementy ochronne i pomocnicze:
- górna osłona tarczy piły (powinna być dostosowana do
wysokości ciętego elementu i nie dopuszczać do kontaktu
na linii palce/tarcza) oraz dolna osłona tarczy muszą być
zawsze zamocowane na swoim miejscu; - osłona napędu – to element stały lub ruchomy blokujący;
- klin rozszczepiający – powinien być ustawiony w jednej
- linii z piłą, sztywny i dostosowany do grubości piły;
- elementy sterujące (włącznik/wyłącznik awaryjny) –
muszą być sprawne i znajdować się w zasięgu ręki
użytkownika; - popychacze – są to elementy pomocnicze, stosowane przy cięciu elementów niewielkich rozmiarów; pozwalają na zwiększenie odległości rąk
operatora od tarczy piły; - prowadnica – element pomocniczy pozwalający na precyzyjne cięcie materiałów
o dużej powierzchni.
Bezpieczeństwo użytkowania
Każdy użytkownik maszyny przed przystąpieniem do pracy powinien zapoznać się z instrukcją obsługi oraz z ogólnymi wskazówkami bezpieczeństwa podczas eksploatacji. Pomimo swojej prostoty konstrukcyjnej do używania pilarki niezbędne jest doświadczenie.
Urządzenia używamy tylko i wyłącznie zgodnie z przeznaczeniem. Nieprzestrzeganie ostrzeżeń może być przyczyną porażenia prądem, pożaru lub ciężkich obrażeń ciała. Nie pracujemy, gdy jesteśmy zmęczeni, zestresowani, pod wpływem leków mogących mieć wpływ na świadomość, środków psychotropowych lub alkoholu.
Stosujemy środki ochrony indywidualnej: buty z podeszwą antyprzebiciową, antypoślizgowe ze wzmocnionym noskiem; okulary ochronne, ochronniki słuchu, w przypadku pracy w pomieszczeniu zamkniętym bez zapewnionej sprawnej wentylacji należy stosować maskę przeciwpyłową. Jeśli istnieje ryzyko pochwycenia przez tarczę piły, nie stosujemy rękawic roboczych. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież robocza są przedmiotami zużywalnymi, dlatego należy stosować je zgodnie z przeznaczeniem oraz do czasu utraty ich właściwości. Ponadto nie nosimy luźnego ubrania bluzy powinny być zapięte, a mankiety nie powinny luźno zwisać; nie zakładamy również biżuterii, a długie włosy powinny być spięte.
Przed rozpoczęciem pracy na cyrkularce, należy sprawdzić jej stan techniczny, czy piła jest
prawidłowo założona, obraca się w odpowiednim kierunku, czy posiada wszystkie elementy zabezpieczające, czy żaden element nie jest obluzowany bądź uszkodzony. Nie przeciążamy elektronarzędzia, stosujemy wyłącznie dedykowane elementy wymienne. Zawsze sprawdzamy, czy elementy tarczy są prawidłowo zamocowane, czy tarcza nie jest zużyta, wyszczerbiona, czy jest odpowiednia do ciętego materiału, ustawiona centrycznie. Osłony piły tarczowej muszą być sprawne, prawidłowo zamontowane. Przed przystąpieniem do pracy należy się także upewnić, czy żaden element nie dotyka piły, osłony i klina, a sam klin rozdzielający jest zamocowany zgodnie z instrukcją użytkowania. Używamy popychaczy dostarczonych wraz z urządzeniem, bądź wykonanych samodzielnie zgodnie z wymogami bezpieczeństwa. Nigdy nie usuwamy kawałków materiału przy włączonym napędzie. Bardzo ważne – pracujemy w pozycji poza linią cięcia, nie dociskamy materiału do piły, używamy popychaczy. Wykonujemy pracę spokojnie, bez pośpiechu, unikając sytuacji rozpraszających, takich jak prowadzenie rozmów, rozglądnie się, palenie papierosów.
Stanowisko pracy
Powinno być prawidłowo oświetlone, czyste, uprzątnięte, wolne od trocin i innych odpadów. Cyrkularka powinna być ustawiona na prostym, równym nieśliskim podłożu. Pilarka do cięcia wzdłużnego powinna być wyposażona w klin rozszczepiający, a stosowana przy cięciu poprzecznym, w mechanizm doprowadzający materiał (sanki, ruchomy stół lub kozioł wahadłowy). Operator piły powinien mieć zapewnioną swobodę ruchu, wystarczająco dużo miejsca do obsługi i pracy z materiałem. Uruchamianie piły powinno odbywać się po ustawieniu wszystkich parametrów cięcia. Materiały gotowe bądź do obróbki powinny być poukładane tak, aby nie stwarzały zagrożenia wypadkowego. Na bieżąco należy usuwać wszelkie odpady, ścinki, trociny i należy pamiętać, że są to materiały łatwopalne, które mogą ulec samozapłonowi. W przypadku braku odsysaczy trocin, celem uniknięcia potknięcia czy upadku, należy na bieżąco usuwać powstające odpady. Jeśli tniemy długie elementy, powinniśmy zaopatrzyć stanowisko pracy w stoły przedłużane. Nieużywana piła powinna być odłączona od źródła zasilania; niedostępna dla osób postronnych, w tym dzieci; przechowywana w miejscu suchym z dala od materiałów łatwopalnych. Nigdy nie zostawiamy cyrkularki z włączonym napędem bez nadzoru bądź pod opieką niedoświadczonego użytkownika.
Bezpieczeństwo elektryczne
Nie przerabiamy wtyczek, nie używamy przedłużaczy (w przypadku elektronarzędzi z żyłą uziemienia ochronnego), unikamy deszczu i zawilgotnienia sprzętu. Przewód zasilający powinien być zabezpieczony przed wilgocią, uszkodzeniami mechanicznymi, a długi kabel zasilający powinien być podwieszony celem uniknięcia zaczepienia, potknięcia. Elementy sterownicze takie jak włącznik/wyłącznik powinien być łatwo rozpoznawalny i nie powodować samoczynnego uruchomienia się piły np. przy chwilowym braku zasilania bądź jej zatrzymaniu.
Konserwacje, naprawy, czyszczenie urządzenia można wykonywać wyłącznie po wcześniejszym wyłączeniu urządzenia i odłączeniu od gniazdka elektrycznego.
Opracowano na podstawie:
1. Materiały prewencyjne KRUS,
2. Materiały PIP.
